Wijn hoort in een sierlijke of stoere fles, toch? Beetje jammer dat glaswerk zo'n grote milieu-impact heeft en een flinke stempel drukt op 'verantwoord genieten' van jouw wijntje. Zijn er dan ook goede alternatieven? We kennen allemaal wel de kartonnen wijndozen. Niet echt elegant, maar wel praktisch op een feestje. Gelukkig is er nog veel meer! Wij nemen je mee in de wereld van wijnverpakkingen en gaan op zoek naar hét alternatief voor glas.
Volgens experts is glas nog altijd het meest vervuilende onderdeel van wijn. Daar lees je alles over in ons uitgebreide blog over de milieu-impact van wijn. Gelukkig zijn er ook genoeg manieren om te kiezen voor duurzamere wijn. Wijnbouwers gaan bijvoorbeeld steeds vaker voor biologisch, letten op hun watergebruik en gebruiken duurzame energie. En er wordt dus druk gezocht naar goede alternatieven voor glazen flessen. Die zijn er genoeg maar hebben allemaal wel voor- en nadelen. We lopen ze in dit blog rustig langs.
Glas: The good, the bad and the... hopeful?
Eerst nog even: wat is er zo fijn aan glas maar waarom is het misschien toch aan vervanging toe? Grootste voordeel is dat je wijn er jarenlang met een gerust hart in kunt bewaren. Het neemt geen aroma's op en gaat geen reactie aan met stofjes in de wijn. En ook niet onbelangrijk: het heeft een luxe uitstraling die past bij de hele beleving van wijn.
De nadelen zitten met name in de milieu hoek. Glasproductie gebruikt erg veel energie en is daarom verantwoordelijk voor zo'n 50% van de totale voetafdruk van een fles wijn! Zelfs als je het glas later weet te recyclen, heb je daar óók weer veel energie voor nodig. En van gerecycled glas kun je heel lastig weer goede kwaliteit flessen van maken...
Wijnproducenten weten ook wel dat glaswerk een flinke impact heeft. Daarom zijn er afspraken om steeds lichtere flessen te gaan gebruiken. In Nederland heeft Stichting Wijnfonds in 2019 - namens de hele wijnsector - concrete doelen gesteld om het gewicht van glas elk jaar te verminderen. Lastige hieraan is dat 99% van de wijn in Nederland uit het buitenland komt. En die komt in 90% van de gevallen ook al in glazen flessen binnen. Nederland heeft dus vrij weinig invloed.
Gelukkig is er ook internationaal aandacht voor de glazen fles. In oktober 2023 werd bijvoorbeeld het 'Bottle weight accord' van de Sustainable Wine Roundtable gesloten. Daarin spraken een aantal grote internationale wijnretailers (waaronder Lidl, Wholefoods, etc.) af om vóór eind 2026 het gemiddelde gewicht van een fles wijn te verminderen met bijna 25%. Een half jaar later hebben ze ook veel partijen uit andere delen van de 'supply chain' aan het akkoord kunnen binden, zoals producenten en logistiek. Het gaat dus de goede kant op!
Hoe gaan we alternatieven vergelijken?
Door naar de alternatieven! Die zetten we hierna op een rijtje met alle voor- en nadelen. We letten daarbij op een paar vragen. By the way: een behoorlijk deel van de informatie voor deze vergelijking komt van een recente scriptie van Master of Wine Sjaak de Graaf. Ja, ook voor wijn kun je jarenlang studeren!
Is het geschikt om wijn (lang) in te bewaren?
Niet al het materiaal is geschikt om wijn lang in te stoppen. Plastic neemt bijvoorbeeld aroma's op en gaat op termijn een reactie aan met de wijn waardoor je het maximaal zes tot twaalf maanden kan bewaren. Dit geldt zeker bij PET flessen, maar in alle andere alternatieve verpakkingen zit ook een dun laagje plastic.
Is het lichter en met lagere milieu-impact?
De hele aanleiding van onze zoektocht is de zware milieubelasting van glas. Die komt deels door de benodigde energie voor glasproductie maar ook zeker omdat het een zwaar materiaal is wat de hele wereld over gescheept wordt. Een alternatief moet dus beter scoren op die onderwerpen. Hierbij letten we ook op de mogelijkheden om de verpakking na gebruik te recyclen.
Is het makkelijker om te transporteren en op te slaan?
Zwaar, breekbaar en rond zijn geen goede combinatie voor efficiënt transport en opslag. Dat maakt het duurder en met meer uitstoot. Hier is dus echt een wereld te winnen! De uitdaging is om lichte, onbreekbare en makkelijk stapelbare verpakkingen te vinden.
Kost het net zo veel of is het goedkoper?
Uiteindelijk moeten wij als Wijnvaders natuurlijk ook op de kleintjes letten (daar is die pun weer ;)) dus zijn we op zoek naar verpakkingen die niet de hele wereld kosten.
Hoe is de beleving?
Geeft het alternatief dezelfde 'luxe ervaring' als glas? Of is deze juist geschikt voor hele andere settings, zoals een festival?
'Bag-in-Box' (BiB): praktische wijndoos
Je weet wel, zo'n doos met een tapje, vooral bekend van de goedkope bulkwijn uit het onderste schap in de supermarkt. Maar dat is echt niet meer terecht. Waar er vroeger vooral overgebleven wijn in de BiB's werd verpak om het in bulk te verkopen, zit er nu vaak prima wijn in. Vooral in Australië, Nieuw-Zeeland en Scandinavië is de BiB meer geaccepteerd. In Zweden zit bijvoorbeeld 70% van de verkochte wijn in een doos! Maar ook in een gemiddelde Franse supermarkt vind je nu een uitgebreid assortiment BiB's.
De bag-in-box heeft echt een groot voordeel ten opzichte van glazen flessen: na openen is je wijn nog veel langer te drinken. Er komt namelijk geen zuurstof bij de wijn. Mag ook wel, want zo'n box is een stuk groter dan een fles! Maar dit betekent niet dat je wijn er ook jarenlang in kan laten zitten. De 'bag' is van plastic en neemt dus aroma's op en gaat op den duur reageren met de wijn.
Voordelen:
Na openen blijft je wijn veel langer goed, zeker 4 weken;
Laat geen UV licht door;
Veel lagere milieu-impact dan glas;
Lichtgewicht en makkelijk te stapelen bij transport;
Een stuk goedkoper dan glas;
Perfect voor een feestje door het tapje (als je die eruit weet te poeren).
Nadelen:
Niet geschikt om wijn lang in te bewaren.
(aluminium) Blikjes: portable party
Eén van de grootste trends in de wijnindustrie is de opkomt van wijn in blik. Alle seinen staan op groen dat deze 'alternatieve' verpakking steeds meer in de spotlight komt. Volgens marketingbedrijf Grand View Research gaat de markt voor wijnblikjes groeien van zo'n 218 miljoen aan waarde in 2021 naar 520 miljoen in 2028. Niet zo gek want het is natuurlijk super praktisch, zo'n draagbaar wijntje!
Blik scoort heel goed als het gaat om milieu-impact en transport. Het grootste probleem is dat op termijn de zuren in de wijn kunnen reageren met het aluminium. Dit kan verholpen worden met een plastic laagje, maar ook dat gaat niet veel langer dan 6-12 maanden goed.
Voordelen:
Laat geen UV licht door;
Veel lagere milieu-impact dan glas;
100% recyclebaar zonder kwaliteitsverlies;
Lichtgewicht en onbreekbaar dus makkelijker en veiliger te transporteren;
Lekker draagbaar dus perfect voor festivals en picknicks.
Nadelen:
Niet geschikt om wijn lang in te bewaren;
Iets duurder dan glas.
Plastic (PET) fles: iets té transparant
PET flessen zijn bijna niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Logisch dus dat ook wijnmakers dit als goedkoop en lichtgewicht alternatief zien voor de glazen fles. Maar hier is het bewaren echt een probleem. Plastic zuigt als het waren aroma's en smaken uit de wijn op. En de andere kant op: het laat ook een beetje zuurstof door. Daarom is er meer sulfiet nodig om de wijn te conserveren. Er zijn ook onderzoeken die aangeven dat plastic echt schadelijke stoffen aan de wijn af kan geven, bijvoorbeeld bij hoge temperaturen.
Naast PET zijn er andere plastics die misschien beter geschikt zijn voor wijn. Spaanse Bodega Matarromera gebruikt bijvoorbeeld een fles van 'bioplastic poly-lactic-acid', oftewel PLA. Door een speciale coating laat deze géén zuurstof door en blijven de aroma's dus behouden. Er is hoop!
Voordelen:
Lagere milieu-impact dan glas;
Goed te recyclen;
Veel lichter dan glas en minder breekbaar dus goed te transporteren;
Iets goedkoper om te produceren.
Nadelen:
Heeft invloed op de smaak van wijn;
Niet geschikt om wijn lang in te bewaren;
Er is extra sulfiet nodig om de wijn te beschermen;
Hoewel minder dan glas, heeft PET nog steeds een behoorlijke milieu-impact.
Kartonnen fles: op papier veelbelovend
De kartonnen fles is nog heel nieuw en wordt gemaakt van gerecyled papier en een biologische kunststof coating aan de binnenkant. Dit moet zorgen voor een veel lagere voetafdruk dan glas, tot wel 84%. In 2021 werden de eerste wijnen hierin gebotteld door Château Malijay in Frankrijk, als reactie op het glastekort door de oorlog in Oekraïne. De maker - Frugalpac - noemt het 'de grootste innovatie voor wijn sinds de glazen fles'. Een hele mooie ontwikkeling dus die zich de komende jaren moet gaan bewijzen. Wij houden het in de gaten, en wie weet zie je binnenkort zo'n foto als hiernaast ook op onze feed ;)
Voordelen:
Veel lagere milieu-impact dan glas;
Gemaakt van gerecycled materiaal en kan zelf ook weer gerecycled worden;
Veel lichter dan glas en minder breekbaar dus goed te transporteren;
Een stuk goedkoper dan glas.
Nadelen
Niet geschikt om wijn lang in te bewaren, zeker niet in een (vochtige) kelder of kruipruimte.
Conclusie: Alternatieven genoeg, maar níet voor de wijnkelder
Er zijn dus genoeg praktische, draagbare, innovatieve en duurzame alternatieven voor de glazen wijnfles. Hieronder nog even alles in een handig overzichtje. Voor nu lijken de 'BiB' en wijnblikjes het best uit de verf te komen, zeker als het gaat om duurzaamheid. De kartonnen fles moet zich nog wat meer bewijzen maar klinkt veelbelovend! Helaas is er nog geen één waarin je wijn langer dan een jaar kan bewaren, laat staan om echt in te rijpen. BiB, blik en karton zijn dus wél heel geschikt voor je tuin-rosétje, verjaardagswijn of festival-dorstlesser. Maar niet geschikt voor je tannine-bom die 'nog even moet liggen' of dat vakantie-wijntje die je bij een mooie mijlpaal open wilt trekken. Vooralsnog gaan de wijnkelders en klimaatkasten er dus nog niet heel anders uit zien ;)
Alles nog even op een rijtje...
Glazen fles | Bag-in-box | Blikjes | Plastic (PET) | Karton | |
|---|---|---|---|---|---|
Kostprijs | 0 | Veel goedkoper | Iets duurder | Ongeveer gelijk | Goedkoper |
Laat UV door? | Ja | Nee | Nee | Ja | Nee |
Invloed op de smaak? | Nee | Op korte termijn niet | Op korte termijn niet | Lijkt er wel op | Op korte termijn niet |
Wijn lang in bewaren? | Ja | Nee, tot 6-12 maanden | Nee, tot 6-12 maanden | Nee | Nee, tot 6-12 maanden |
Gewicht | Zwaar | Lichter | Lichter | Veel lichter | Veel lichter |
Milieu-impact | Hoog | Veel lager | Veel lager | Iets lager | Veel lager |
Comentarios