Eerlijk is eerlijk; zo'n karaf op tafel staat natuurlijk supermooi. Zeker op je fancy gedekte kersttafel. Het oog wil ook wat! Maar wat is nou eigenlijk het doel van zo'n karaf? Waar gebruik je 'm voor, wat doet het met je wijn? En ook, hoe maak je zo'n karaf nou handig schoon? Want ze zien er mooi uit, maar je zet ze natuurlijk niet in de vaatwasser. In dit blog lees je alles over karafferen, decanteren en het mooi houden van je glaswerk.
What's in a name?
Je hoort de termen vaak door elkaar. De een noemt het een decanter, de ander een karaf. Wat is het verschil? Daar kunnen we kort over zijn; dat is er (nagenoeg) niet. Beide dingen zijn van glas, en zijn bedoeld om wijn in over te schenken. Het gaat er vooral om wat je ermee doet: decanteren of karafferen, want dat zijn wél echt verschillende dingen! In dit blog noemen we het verder een karaf, de meest gangbare naam voor het stukje glas.
Trouwens, wij namen zelf de proef op de som met een karaf van Wijnklimaatkast.nl. Voor een overzicht van alle karaffen, klik even hier! En doe er je voordeel mee, als je een mooi exemplaar zoekt!
Water of wijn?
Klein zijstapje: kun je ook een waterkaraf voor wijn gebruiken? Zeker niet! Een waterkaraf heeft vaak de vorm van een smalle fles, je kan er dus veel water in kwijt. Wel zo handig, dan hoef je niet steeds naar de kraan te lopen. Een wijnkaraf is juist een stuk breder. Als je er een hele wijnfles in kiepert, zul je zien dat er een groot oppervlak aan wijn is. En dat is nu juist zo belangrijk.
Decanteren vs karafferen
Je kan met één zo'n karaf twee totaal verschillende dingen doen: karafferen en decanteren. Het verschil daartussen is cruciaal. Decanteren doe je meestal met oudere wijn met als doel het depot (het bezinksel onderin) te scheiden van de wijn. Karafferen doe je dan weer met jonge wijn, om er meer zuurstof in te krijgen. Zo maak je jonge en strakke wijn sneller drinkbaar. Hoe je beide technieken precies toepast, gaan we je vertellen.
Wist je trouwens dat je alle soorten wijn kunt karafferen? Je denkt eerder aan rode wijn, maar ook rosé of witte wijn kunnen beter worden van karafferen. Kunnen, niet altijd...
Decanteren kun je leren
Decanteren doe je dus met oudere wijnen die lang gerijpt hebben, of met oude vintage port. Die kunnen in de loop van jaren depot hebben opgebouwd. Dat wil je niet in je wijn hebben als je 'm uitschenkt! Wat doe je dan? Je schenkt de wijn rustig over in de karaf, en het depot laat je achter in de fles. Zo houd je een schone(re) wijn over.
Ondanks dit punt zijn er echt voor- en tegenstanders van decanteren. Waarom? Oudere wijnen zijn heel gevoelig voor zuurstof. Het langere contact met zuurstof kan er voor zorgen dat de delicate aroma's verminderen of zelfs verdwijnen. Denk aan de fruitige aroma's, maar ook tannine kan verdwijnen waardoor je een wijn overhoudt waarbij je alleen maar alcohol proeft. Resultaat: een wijn uit balans. En dat wil je niet voor je lang bewaarde Bordeaux waar je reikhalzend naar uitkijkt! Snel opdrinken dus, na het decanteren. En ja; decanteren kun je leren, oefening baart kunst!
Tips
Nog een paar kleine tips voor als je aan het decanteren slaat:
Zorg voor een schone en liefst droge karaf. Zo heb je geen restaroma's, of een waterige smaak door het spoelen.
Zet de fles een dag van tevoren rechtop. Zo kan het depot dat door het liggend bewaren over de hele zijkant zit, naar de bodem zakken. Dat scheelt een hoop drab in je gedecanteerde wijn.
Stel de gedecanteerde wijn niet te lang bloot aan de zuurstof en laat de wijn niet teveel klotsen bij het inschenken. Bij veel zuurstofcontact kunnen de delicate aroma's verloren gaan. En dat is eeuwig zonde! Dus rustig in de karaf en daarna snel uitschenken.
Karafferen = klotsen
Karafferen doe je dus met jongere wijnen, die nog wat gesloten zijn. Je doel is ook compleet anders; je wil namelijk zo veel mogelijk zuurstof in de wijn laten komen. Karafferen kan een positief effect op je wijn hebben. Heb je een testslokje genomen, en is je wijn nog erg gesloten? Dan kun je 'm karafferen.
Maar wanneer is een wijn dan 'gesloten'? Misschien heb je dat al weleens meegemaakt. Je hebt een proefnotitie gekregen van de wijnhandel, of opgezocht op Vivino. Je hebt te maken met een fruitige wijn met veel aroma's, maar je ruikt en proeft nauwelijks iets. Grote kans dat de wijn nog gesloten is. Je proeft dus niet het hele smaakprofiel van de wijn, en dat kan bijvoorbeeld je wijnspijscombinatie uit balans brengen.
Tips
Ook voor karafferen nog een paar tips op een rijtje:
Proef je wijn ruim van tevoren. Zo kun je beoordelen of je wijn echt gesloten is. Karafferen neemt wel wat tijd in beslag (als in een paar uur). Zo kom je er dus op tijd achter of je de karaf uit de kast moet trekken.
Schenk de wijn ruw in, het mag best klotsen. Hier geldt: hoe meer luchtcontact, hoe beter! Tussendoor walsen kan trouwens ook absoluut geen kwaad.
Laat de wijn niet langer dan 8 uur openstaan. Grote kans dat dan de zuren in de wijn de overhand nemen, en je wijn alsnog uit balans raakt.
Disclaimer
Oké, nu het minder goede nieuws. De meeste wijnen die je tegenwoordig koopt, zijn gewoon op dronk. Die hoef je dus helemaal niet te karafferen of te decanteren. En de kans dat je een heel oude wijn met droesem goed hebt bewaard in je kelder of kruipruimte is niet heel groot. Daar komt bij dat wijnmakers de wijnen tegenwoordig zo afleveren dat je ze direct kunt drinken. Wist je dat de meeste wijnen na aankoop binnen een week of maand al gedronken worden? Die wijnen hoef je echt niet te decanteren, hooguit even karafferen als 'ie nog wat gesloten is. Neemt natuurlijk niet weg dat zo'n karaf wel heel esthetisch verantwoord is!
Kies de juiste vorm
Natuurlijk staat een waanzinnig gevormde karaf heel fancy op tafel. Maar als het goed is weet je na het lezen van dit blog dat de vorm van de decanter doorslaggevend is voor wat je er mee gaat doen. Wil je vooral decanteren of karafferen? Ga je voor optie 1, kies dan een karaf met een smallere vorm. Zo komt de wijn zo min mogelijk in contact met zuurstof en houd je de meeste aroma's over. Wil je vooral karafferen, dan kun je all the way gaan met een lekker brede karaf. Want meer oppervlak betekent meer zuurstofcontact. Zo kan je wijn dus sneller en makkelijker ademen.
Schoonmaken van je decanter
Oké, je hebt je wijn met succes gedecanteerd, en de karaf is leeg. Tijd om 'm schoon te maken! En dat kan nogal een hell-of-a-job zijn. En een precisieklusje! De meeste karaffen zijn mond geblazen (zo ook de Vinata karaf die wij ontvingen van Wijnklimaatkast.nl), wat ze behoorlijk dun en delicaat maken. Ga dus voorzichtig te werk, en gebruik de juiste accessoires.
Tip: koop naast je karaf nog een speciaal ontwikkelde schoonmaakaccessoires als een schoonmaakborstel en RVS kogeltjes. Zo'n borstel kun je buigen naar de vorm van je karaf. Zo kun je je afwasborstel achterwege houden, en heb je minder kans op beschadigingen. Heb je wat meer hardnekkige vlekken, dan zijn de RVS kogeltjes ideaal. Door die in je karaf rond te walsen, krijg je vuil er eenvoudig uit.
Gebruik vooral niet teveel afwasmiddel! Dat maakt je karaf vet aan de binnenkant, en dat krijg je er heel moeilijk uit. Een klein druppeltje is meer dan genoeg. En spoel met heel heet water. Dat zorgt ervoor dat je overgebleven vocht snel verdampt. Hoef je er ook niet met een theedoek in, en dat scheelt weer stof! En moet je toch wat drogen, dan is een hydrofiele doek ook echt een uitkomst, weten wij als vaders uit ervaring ;)
Kortom
Best heftig veel informatie nog hè? Maar laat je niet afschrikken door alle do's en don'ts! Uiteindelijk is een karaf een heel waardevol (en misschien wel essentieel) accessoire in je wijnuitrusting. En met de tips in je achterhoofd kan het niet mis gaan!
En ja, het is ook een heel mooi cadeau voor de wijnliefhebber! Kijk eens op de site van Wijnklimaatkast.nl. Zij hebben een groot assortiment karaffen en accessoires, in elke prijscategorie. Bijkomend voordeel, ze passen ingepakt heel mooi onder de boom!
Comments