Wanneer wij op vakantie zijn dompelen we ons natuurlijk onder in wijn en wijnweetjes. En dan kom je soms echt pareltjes aan specifieke wijngebieden of appellaties tegen! Zo ook DOCG Nizza, één van de nieuwste appellaties in Italië. Want wat ze hier doen, is best bijzonder en ambitieus! Lees er alles over in dit blog.
Disclaimer! Dit is een behoorlijke deepdive met een hoog nerdgehalte. Daar gaan wij goed op. Maar wees gewaarschuwd, we proppen zo veel mogelijk informatie in zo weinig mogelijk woorden ... ;). Meer praktisch ingesteld? Lees dan zeker onze actiepagina! We hebben samen met Mantegazza Vini een Italiaans wijnpakket samengesteld mét een Nizza.
Nizza? DOCG? Wat?
Laten we even bij het begin beginnen. We bevinden ons in Italië, in Piemonte om precies te zijn. De streek is enorm heuvelachtig, omdat het aan de voet van de Alpen en Apennijnen ligt. Dat is ook de letterlijke betekenis van Piemonte: 'aan de voet van de berg'. Piemonte kun je grofweg opdelen in 3 hoofdregio's: Langhe, Roero en Monferrato. In dit blog gaan we het over een specifiek stukje in die laatste streek hebben. Meer lezen over de gehele Piemonte? Lees dan Wijngebied in vogelvlucht: Piemonte.
DOCG Nizza is een beschermde herkomstbenaming. Elk land heeft daar zijn eigen systeem voor. Wijn uit Italië wordt traditioneel opgedeeld in vier appellaties. Officieel is er nu een Europese indeling met twee tredes (BGA en BOB), maar de Italianen houden nog lekker vast aan traditie. Van 'mwa' naar 'wow' is dit de indeling:
Vino da Tavola (VdT): echt de basiswijn, die je vaak in kruikjes zonder etiket op tafel krijgt in restaurantjes.
Indicazione Geografica Tipica (IGT): wijn uit een bepaald geografisch gebied. Niet meer en niet minder. Vaak is het wijn van mindere kwaliteit dan DOC of DOCG, maar niet altijd! De befaamde Super Tuscans zijn de uitzondering die de regel bevestigen.
Denominazione di Origine Controllata (DOC): wijn uit een bijzonder geografisch gebied die aan aardig wat regeltjes moet voldoen. Er zijn honderden DOC's in Italië.
Denominazione di Origine Controllata e Garantita (DOCG): een soort DOC+. Er gelden strengere regels, zoals een maximale opbrengst per hectare of specifieke manier van ouderen. De wijn moet ook gekeurd worden door een commissie voordat ze de fles in gaan. Italië kent in totaal 74 DOCG's.
Piemonte grossiert in DOCG's. Alleen in dit gebied vind je er al 18, ondanks het feit dat het qua omvang het vijfde wijngebied van het land is. Dat zegt wat over hoe ze daar tegen wijn maken aan kijken; het is serious business in Piemonte!
Nizza, de jongste telg onder de DOCG's
In de DOCG-indeling zit (in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Bordeaux 'Grand Cru' indeling) soms wat beweging. Er komt er af en toe eentje bij. En de nieuwste DOCG is Nizza, vernoemd naar het plaatsje Nizza Monferrato, vlakbij het beroemde Asti. Voordat je een DOCG mag worden, moet je (in Italië) eerst minimaal 5 jaar de DOC-status hebben. Voorheen hoorde Nizza onder de DOCG Barbera d'Asti Superiore. Maar sinds 2014 zijn ze gepromoveerd en losgekoppeld van de grote DOCG. Nu is Nizza een zelfstandige DOCG en daar hebben de wijnmakers hard voor gewerkt (en gelobbyd)! Daarom mag iedereen weten dat Nizza écht iets bijzonders is. En dat doen ze in stijl, want ze verkopen zichzelf als de Barolo van Asti!
De typische Nizza-wijn
Allemaal leuk en aardig, die eigen appellatie, maar wat krijg je in je glas? Nizza wordt gemaakt van 100% Barbera. Wijn van Barbera is fruitig en vol, dieprood van kleur met niet al te zware tannines. Uiteraard veel rood en zwart fruit in de geur, maar kersen en pruimen voeren de boventoon. De Barbera is een echte Piëmontese druif, en dook rond 1800 voor het eerst op in verschillende literatuur. Inmiddels is het de meest aangeplante druif en is ‘ie ook in andere landen zoals Chili en Australië te vinden.
De Barbera-wijn is sinds de jaren '80 wel flink veranderd. Voorheen waren ze licht en fruitig door de rijping op RVS. Nu experimenteren steeds meer wijnmakers met het maken van meer geconcentreerde Barbera's met rijping op Frans eiken. Het resultaat is een volle rode wijn, die je niet zomaar los drinkt. Barbera doet het megagoed op de droge gronden van kalksteen, klei en calcium. Omdat Nizza ook het heetste stukje van de Asti is, komen hier de meest rijpe en smaakvolle Barbera's vandaan.
Fun fact:
Ben je bekend met het Oostenrijkse wijnschandaal? Wijnmakers voegden di-ethyleenglycol toe aan de wijn om 'm zo aan te zoeten. Piemonte kent net zo'n schandaal. In 1985 bleek dat verschillende wijnmakers methanol aan hun wijnen toevoegden om zo de productiekosten te drukken. Het gevolg was dat 30 mensen overleden, en nog veel meer werden er blind. De verkoopcijfers daalden drastisch, en de Barbera kwam een beetje in de vergetelheid. Inmiddels is de druif weer mateloos populair, en is het dus een van de meest aangeplante blauwe druiven in Italië.
Nizza-voorwaarden
Tot zover de druif. In heel Piemonte maken ze dus Barbera. Dan heet 'ie bijvoorbeeld Barbera d'Asti, Barbera d'Alba of Barbera de Monferrato. Maar wanneer mag een Barbera Nizza worden genoemd? Dat kost wel wat moeite, want daar komen heel wat regels bij kijken! Alles wordt in het werk gesteld om het bijzondere karakter van de DOCG te behouden.
Wat houden die regels dan in? Lees maar mee:
De wijn mag maar uit 18 dorpjes in de omgeving van Nizza Monferrato komen;
Het bottelen moet binnen de DOCG gebeuren, liefst op eigen wijngaard;
Het moet 100% Barbera zijn;
De opbrengst mag maar 7 ton per hectare zijn;
Uit die opbrengst mag maar 35 hectoliter per hectare zijn;
Het maximum alcoholpercentage is 13% (en dat is best een uitdaging in dit warme gebied);
De wijn moet minimaal 18 maanden op hout rijpen, en nog 6 maanden op fles.
En die laatste is eigenlijk nóg strenger. De 18 maanden rijping wordt namelijk geteld vanaf 1 januari van het jaar na de oogst. Zo rijpt elke wijn ongeveer even lang, en blijft de kwaliteit voorop staan.
Ook het bijvullen van de vaten is aan regels gebonden. Houten vaten moeten namelijk eens in de zoveel tijd worden bijgevuld. De vaten 'snoepen' van de wijn. Het trekt in de nerven, of het lekt wat. Zo ontstaat er ruimte in het vat en dan komt er zuurstof bij de wijn. Dat wil je niet hebben want dat tast de kwaliteit aan. Daarom worden de vaten tot aan het randje bijgevuld. Nizza-wijn mag alleen aangevuld worden met hetzelfde oogstjaar. Die (reserve) wijn mag in hout of RVS bewaard zijn, maar hout heeft de voorkeur.
Kwaliteit staat voorop
Best pittig allemaal! En wat helemaal bijzonder is; de wijnboeren zijn gezamenlijk tot al deze regels gekomen. Alles om te zorgen dat Nizza echt bijzondere wijn is, en blijft. Daarin ligt een grote parallel met Barolo, waar wijnboeren op dezelfde manier omgaan met hun wijn, maar ook bij het opstellen van de wetgeving. Je bent als wijnmaker enorm gebaat bij een goede naam. Barolo's verkopen zichzelf inmiddels, ze zijn een fenomeen. Iedere wijnliefhebber heeft ervan gehoord, en heeft ze ook nog het liefst zelf in de kelder/kruipruimte/klimaatkast liggen. Het is daarom ook niet voor niks dat Nizza de Barolo achterna wil, en dat wijnboeren net zo'n status willen opbouwen.
Groot voordeel: Nizza is (nu nog) een slag goedkoper dan Barolo. Nizza's beginnen vanaf een euro of 15. Dat gaat je met Barolo niet lukken. Sowieso is Barolo een totaal andere stijl (en druif), en over smaak valt niet te twisten!
En dan blijft er nog 1 vraag over...
Is het al die moeite waard? Is Nizza echt een bijzondere wijn? En proef je verschil tussen een Barbera DOC(G) en een Nizza DOCG? Wat ons betreft is het antwoord 3x ja! We hebben al best wat Barbera's gedronken, en we waren al fan van de druif. Na het proeven van verschillende Nizza's (naast 'gewone' Barbera's) zijn we om.
De smaak kun je een beetje vergelijken met een rode Bourgogne. Net zo fruitig, maar veel steviger van aard. Nizza heeft zowel een fris en fruitig karakter, als een zware onderlaag. Dat maakt het met recht 'gevaarlijk lekker', want je drinkt het sneller dan je lief is. Een bijzonder glas dus! Wat ons betreft is Nizza echt een feestje om te drinken.
En ja, er zit wel degelijk verschil tussen bijvoorbeeld een Barbera d'Alba en een Nizza. En dat zit 'm vooral in de rijping. Veel Barbera's worden nog altijd (vooral) gerijpt op RVS. Dat houdt ze licht, maar door de aroma's in de druif kan 'ie soms ook wat ijzerig smaken. Dat is compleet verdwenen bij Nizza. Je krijgt veel meer aroma's als cacao en vanille in je glas. En daar zijn wij wel fan van!
Zelf eens proberen? Dat kan! In samenwerking met Mantegazza Vini hebben we een Italiaans wijnpakket samengesteld. Met daarin een Barbera d'Alba én een Nizza. Dan kun je zelf het verschil proeven! En dat ook nog samen met een mooie witte wijn, binnen Wijnvadersbudget! Meer lezen? Bekijk dan onze actiepagina!
Comentarios